به نقل از «ایرنا»

سیگنال‌های پیدا و پنهان مذاکراتی آمریکا

تاریخ انتشار: ۲۰ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۰۸۳۹۲

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، آخرین خبر از گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران با ۱+۴ به نیمه تابستان سال جاری و زمانی باز می‌گردد که بسته پیشنهادی ایران به طرف غربی و آمریکایی داده شد و از آن تاریخ تا به امروز پاسخی به آن داده نشده است.

الف) مروری کوتاه بر مواضع طرف‌های توافق هسته‌ای

۱-موضع تهران: مذاکرات یک فرآیند منطقی است

مذاکره برای رسیدن به هدفی مشخص؛ خواسته و شعار منطقی و صریح جمهوری اسلامی ایران از نخستین روزی است که پای میز مذاکره با غرب نشست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این «هدف مشخص» در دولت سیدابراهیم رئیسی، رفع تحریم‌ها و تضمینی قابل قبول برای آن و بسته شدن پرونده ادعاهای پادمانی غرب علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران است. این خواسته منطقی در حالی از سوی آمریکا و اروپا زیاده‌خواهانه! منعکس می‌شود که اساسا تهران به این دلیل مذاکره با غرب را آغاز کرد که تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی آمریکا و همراهانش زندگی مردم ایران را دشوار ساخته بود.

وقتی اساس تصمیم و اقدام به مذاکره «رفع تحریم»‌ بوده است، هرگونه عدول از این اصل پرسش‌هایی را ایجاد می‌کند که جمهوری اسلامی باید پاسخی منطقی و قابل قبول برای آنها بیابد. از جمله اینکه تهران چرا و چگونه باید از این خواسته مهم که اساس مذاکراتی خود است، چشم‌پوشی کند و با وجود این چشم‌پوشی آیا دستاورد ملموس دیگری هم می‌تواند در این دوره از مذاکرات برای خود متصور باشد؟ با فرض رفع بدون تضمین تحریم‌ها، آیا می‌تواند بار دیگر به کشوری که یک‌بار بدون هیچ هزینه‌ای از توافق خارج شده و تحریم‌هایی سنگین علیه ایران را بازگردانده، اعتماد کرد و بدون اخذ تضمینی خاص او را به توافق بازگرداند؟

پرسش اساسی دیگر در تبیین بهتر منطقِ خواسته‌های جمهوری اسلامی این است که اگر غرب با ادعای بستن پرونده هسته‌ای ایران، دو دهه پای میز مذاکره نشسته و هزاران صفحه گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سلامت رفتار هسته‌ای تهران حکایت دارد، پس چرا این پرونده بسته نمی‌شود؟ چرا با وجود بازرسی‌ها و نظارت‌های بی‌وقفه و فراپادمانی آژانس، پرونده پادمانی ایران همچنان باز است و مذاکره برای بستن این پرونده تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

به نظر می‌رسد تا زمانی که تهران پاسخ منطقی پرسش‌های خود را از غرب دریافت نکند، قرارداد و توافق تازه‌ای را امضا نخواهد کرد اما همواره خود را آماده گفت‌وگو برای رسیدن به این پاسخ‌ها می‌داند. از دیدگاه و موضع تهران مذاکرات یک فرآیند است و این فرآیند ادامه دارد، هیچ گسستی در مسیر آن به وجود نیامده، پیوستگی مذاکرات حفظ شده و جمع‌بندی مذاکرات مبتنی بر بسته‌ ارائه شده در حال انجام است.

۲-موضع واشنگتن: مذاکره آشکار نداریم اما پیام پنهان چرا!

آشفتگی، مهمترین ویژگی مواضع دولت جوبایدن در قبال مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سیزدهم بوده است. بایدن با ادعای احیای برجام، همچنان این توافق بین‌المللی را معطل تصمیم خود نگه داشته است. در تریبون‌های عمومی مدعی کنارگذاشتن این توافق است و در محافل خصوصی و میانجی، در تقلای بازگشت به مذاکرات. با این حال به نظر می‌رسد پس از پایان یافتن انتخابات کنگره در آمریکا و عبور هم‌حزبی‌های دموکرات بایدن از دلهره شکست در این انتخابات، موضوعات مطرح شده در محافل خصوصی جدی‌تر و پیام‌های پنهان ارسال شده از واشنگتن، آشکارتر شود.

۳-موضع تروییکای اروپا: بلاتکلیفی!

سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ویژه سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه، همواره تابعی از دیدگاه‌ها و خواسته‌های آمریکا بوده است و این رویه در پرونده و مذاکرات هسته‌ای ایران هم صادق است. تروییکای اروپایی حاضر در توافق برجام، از زمان آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای بیش از گذشته به کاخ سفید نزدیک شده‌اند. این نزدیکی در حالی است که لندن، برلین و پاریس در دوره ریاست جمهوری دونالدترامپ منتقد خروج یک جانبه او از توافق هسته‌ای بودند. اروپا در حالی از عدم وجود جایگزین برای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سخن می‌گوید که همچنان متاثر از برخی وقایع داخلی ایران و نیز اتهام‌زنی‌ها علیه تهران درباره جنگ اوکراین، با سلسله اقدامات و تصمیمات عجیب، درصدد تخریب پل‌های دیپلماسی با ایران است و این رویکرد دوگانه، موجب بلاتکلیفی این سه کشور در نحوه مواجهه با مذاکرات رفع تحریم‌ها شده است.

۴-موضع چین و روسیه: مذاکره راه‌حل نهایی است

مواضع روسیه و چین در دوران رخوت برجامی تغییر چندانی نکرده و مسکو و پکن مانند همان دوره پرتب‌وتاب مذاکرات، معتقدند که تنها راه عبور از چالش‌های غرب با ایران، مذاکره است. این دو کشور عضو توافق برجام، همواره منتقد خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، انفعال اروپا در زمینه عمل به تعهداتش و بلاتکلیفی بایدن در قبال پرونده هسته‌ای بوده و هستند و به نظر می‌رسد با توجه به موضع منطقی و روشن جمهوری اسلامی، موضع این دو کشور هم به ایران نزدیک‌تر باشد.

ب)آنچه برجام را تهدید می‌کند

بازگشت به توافق برجام سال ۲۰۱۵ در آشکار و نهان، خواست طرف‌های این توافق است اما در مسیر احیای این سند، وجود چالش‌ها و تهدیدات هم غیرقابل انکار است.

۱-تل‌آویو؛ دو تحلیل و دو توهم

«احتمال احیای توافق خطرناک هسته‌ای هنوز وجود دارد»، این جمله مهمترین بخش سخنرانی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در جلسه کابینه‌اش به تاریخ ۱۹ دی‌ماه است و نشان می‌دهد هیچ تغییری در مواضع خصمانه وی در قبال توافق هسته‌ای ایجاد نشده است. نخست وزیر رژیم صهیونیستی هفته گذشته هم از عملکرد متفاوت خود درباره مذاکرات لغو تحریم‌های غرب با ایران سخت گفت و تأکید کرد: «ما در عرصه بین‌المللی، آشکارا و از موضع قدرت علیه بازگشت به توافق هسته‌ای [برجام] فعالیت خواهیم کرد، فقط پشت درهای بسته با رهبران[جهان] صحبت نخواهیم کرد، بلکه در حیطه افکار عمومی، سرسختانه و آشکارا عمل خواهیم کرد».

تمام این اظهارات ریشه در دو دهه اصرار بر این توهم دارد که جمهوری اسلامی ایران در پی ساخت سلاح اتمی است؛ مبنای تحریم‌های غیرانسانی و تهدیدهای ناتمام علیه مردم و حکومت ایران است و در تمام این دو دهه جمهوری اسلامی فارغ از تمام این تحریم‌ها و تهدیدات، بارها اعلام کرده است که درپی ساخت سلاح هسته‌ای نبوده، نیست و نخواهد بود. این اصل در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی بارها و بارها از سوی مسئولان مختلف و با ادبیات متفاوت مورد تأکید قرار گرفت.

در تازه‌ترین نمونه آن ۲۸ آذر سال جاری و در جریان سومین مجمع گفتگوی تهران، «کمال خرازی» مشاور رهبر معظم انقلاب و رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران بار دیگر بر این موضوع صحه گذاشت و گفت: «ما تولید بمب(اتمی) را حرام می دانیم و از نظر راهبردی تولید بمب را راهگشا نمی‌دانیم. سلاح هسته‌ای را الزاما امنیت‌آور نمی‌دانیم البته داشتن فناوری هسته‌ای بازدارنده است».

با تمام این تأکیدات و توضیحات، بازهم در تل‌آویو، تحلیلگرانی مدعی‌اند جمهوری اسلامی ایران در پی ساخت بمب اتم است! این توهمات اگر در همان اندیشکده‌های سرزمین‌های اشغالی می‌ماند، چندان اهمیتی نمی‌یافت اما معضل زمانی آغاز می‌شود که چنین توهماتی به سطح سیاست‌مداران در نظام بین‌الملل راه یافته و مبنای تصمیمات و اقدامات می‌شود و شورای امنیت و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌های خود را برمبنای همین توهمات علیه ایران صادر می‌کنند.

۲-قمار روی اغتشاشات در ایران

«جمهوری اسلامی در حال نابودی است!» هم دیگر گزاره‌ای است که در اندیشکده‌های رژیم صهیونیستی است که از شهریور سال جاری به فکتی برای تصمیم‌گیری سیاستمداران جهان تبدیل شده است. به این معنا که اعتراضات در ایران، دولت‌های غربی را به این اشتباه استراتژیک گرفتار کرده است که اگر از مذاکرات کنار کشیده و فشارها علیه ایران را افزایش دهند، می‌توانند امتیازات بیشتری از تهران دریافت کنند.

هم غرب و رژیم صهیونیستی به خوبی می‌دانند که اغتشاشات در ایران خطری علیه تمامیت ارضی کشور و حکومت نیست اما این اغتشاشات همان بهانه مورد نیاز برای فشار بیشتر بر تهران است. بر مبنای همین تحلیل اشتباه است که اروپا که تا پیش از این به عنوان میانجی نخست ایران و آمریکا در مذاکرات ایفای نقش می‌کرد اکنون از هر طریقی به ایران فشار وارد می‌کنند تا تسلیم شرایط آنها شود. ایران اما راه منطقی برگزیده و در مسیر مذاکرات ضمن ایستادگی بر اصول خود، گفت‌وگو را اصل اساسی رفع چالش‌ها می‌داند.

برچسب‌ها جمهوری اسلامی ایران شورای عالی امنیت ملی اتحادیه اروپا آلمان جمهوری اسلامی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: جمهوری اسلامی ایران شورای عالی امنیت ملی اتحادیه اروپا آلمان جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران شورای عالی امنیت ملی اتحادیه اروپا آلمان جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی ایران رژیم صهیونیستی هسته ای ایران توافق هسته ای بین المللی رفع تحریم تحریم ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۰۸۳۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به توافق امنیتی جدید عربستان و آمریکا/ واشنگتن و ریاض در انتظار چراغ سبز اسرائیل

به گزارش خبرآنلاین ، جماران به نقل از سی ان ان نوشت:

یک معاهده دفاعی، ائتلاف امنیتی هفت دهه ای بین عربستان سعودی و ایالات متحده را مستحکم و آنها را هر چه بیشتر به یکدیگر نزدیک می کند، زیرا دشمنان ایالات متحده مانند ایران، روسیه و چین به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدت‌هاست که به دنبال روابط با عربستان سعودی است، زیرا این اقدام می‌تواند در سراسر جهان اسلام تاثیر خود را بگذارد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده در حال مذاکره برای یک قرارداد بزرگ شامل سه جزء است.

مولفه اول شامل بسته ای از توافقات بین آمریکا و عربستان سعودی، مولفه دیگر عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل و مولفه سوم تشکیل کشور فلسطین است.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این سه با هم مرتبط هستند و هیچ کدام بدون دیگران جلو نمی روند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک میزگرد در کنفرانس اقتصادی این هفته در ریاض گفت: برای اینکه عادی سازی بین عربستان سعودی و اسرائیل محقق شود، باید مسیری برای تشکیل کشور فلسطین و «آرامش در غزه» وجود داشته باشد. به نظر من کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با هم در زمینه توافقات خود انجام داده اند، به طور بالقوه به اتمام نزدیک است، اما برای پیشبرد عادی سازی دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیری معتبر به سوی یک کشور فلسطینی.

وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، در حاشیه این مجمع، بلینکن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی (MBS) دیدار کرد تا در مورد این توافق گفتگو کند. کارشناسان، پیمان عربستان و آمریکا را «مجموعه ای جامع از تفاهمات» توصیف می کنند که شامل تضمین های امنیتی، اقتصادی و فناوری برای سعودی و همچنین حمایت از برنامه هسته ای غیرنظامی این کشور می شود.

انتظار می‌رود این توافق عادی‌سازی از توافق‌نامه ابراهیم، مجموعه‌ای از معاهده‌هایی که چهار کشور عربی اسرائیل را در سال ۲۰۲۰ به رسمیت شناختند و تقاضای دیرینه اعراب برای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی به عنوان پیش‌شرط به رسمیت شناختن اسرائیل را نادیده گرفتند الگوبرداری شود.

محمد بن سلمان پیشتر گفته بود که توافق با اسرائیل «بزرگترین توافق تاریخی از زمان جنگ سرد» خواهد بود. در سال ۲۰۲۱، نتانیاهو این توافق را اینگونه توصیف کرد که اسرائیل را قادر می‌سازد «دکترین قدیمی و خطرناک سرزمین‌ در ازای صلح را جایگزین کند و صلح را در ازای صلح به ارمغان آورد، بدون اینکه اسرائیل حتی یک سانتی‌متر از دست بدهد».

از آن زمان، دولت بایدن عادی سازی اسرائیل و عربستان را در مرکز سیاست خاورمیانه ای خود قرار داده است. ایالات متحده و عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳ به گفتگوها درباره این پیمان ادامه دادند و انتظار می‌رفت که بلینکن در ۱۰ اکتبر سال گذشته به ریاض برود تا درباره جزئیات آن صحبت کند، این تاریخ درست سه روز قبل از حمله حماس به اسرائیل بود که عملا این توافق را به تاخیر انداخت.

تحلیلگران می گویند که حمله بعدی اسرائیل به غزه که این منطقه را ویران کرده و بیش از ۳۴۰۰۰ فلسطینی را کشته، ممکن است پارامترهای توافق را برای عربستان سعودی تغییر داده باشد. اکنون پذیرش بخشی که خواستار مسیری «غیرقابل بازگشت» به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی است، کلید اصلی بخش عادی سازی توافق گسترده تر خواهد بود.

نتانیاهو بارها چشم انداز تشکیل کشور مستقل فلسطینی را رد کرده و استدلال می کند که این امر به امنیت اسرائیل آسیب می زند و بر ادامه جنگ غزه تا زمانی که حماس از بین برود، مصمم است.

تحلیلگران می گویند که این موانع ممکن است منجر به تلاش عربستان برای بستن توافق دوجانبه بدون جزء عادی سازی توافق شود. اما چنین رویکردی با موانع بزرگی روبرو خواهد شد. سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام در این باره می گوید: توافقی که تعهد نظامی قاطعانه ایالات متحده به امنیت عربستان سعودی را بدون مولفه عادی سازی ایجاد می کند، بعید است از کنگره آمریکا عبور کند.

اگر توافقنامه دفاعی متقابل در قالب یک معاهده مورد مذاکره قرار گیرد، برای الزام آور شدن نیاز به ۶۷ رأی در سنا دارد. گراهام در پاسخ به گزارش‌هایی مبنی بر تصمیم عربستان سعودی گفت: بدون عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان و اطمینان از تامین نیازهای امنیتی اسرائیل در مورد پرونده فلسطین، رای بسیار کمی برای توافق دفاعی متقابل بین ایالات متحده و عربستان سعودی وجود خواهد داشت.

کارشناسان می گویند که شاید بایدن بتواند با الگوبرداری از توافقنامه امنیتی دیگری که سال گذشته با بحرین امضا کرد، کنگره را برای رسیدن به توافق دور بزند. به گفته فراس مکساد، کارشناس ارشد و مدیر توسعه استراتژیک در موسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی، مسیر دیگری وجود دارد که حول توافقنامه یکپارچگی و رفاه امنیت جامع که دولت بایدن در سپتامبر ۲۰۲۳ با بحرین امضاء کرد، الگوبرداری شده است. متن این پیمان صراحتاً بیان می‌کند که ممکن است از طرف های دیگر برای پیوستن دعوت شود.

با این حال، هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه دولت بایدن برای تصویب توافق دوجانبه با عربستان سعودی، کنگره را دور بزند، وجود ندارد. برای عربستان سعودی، توافق دوجانبه با ایالات متحده یک پیروزی بزرگ خواهد بود، که نشان دهنده پایان دورانی است که بایدن به دنبال تضعیف محمد بن سلمان به اتهام دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست در کنسولگری سعودی در استانبول بود.

برخی کارشناسان معتقدند که این توافق همچنین «سلطه آمریکا را در خاورمیانه برای نسل‌ها تثبیت می‌کند و چالش رو به رشد چین و روسیه را کمرنگ می‌کند.» محمد بن سلمان مشتاق تقویت سیستم دفاعی عربستان و تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان به دور از هیدروکربن است، زیرا او یک سیاست اقتصادی بلندپروازانه به نام چشم انداز ۲۰۳۰ را دنبال می کند. پادشاهی سعودی دارای یک برنامه هسته ای غیرنظامی نوپا است که ولیعهد مایل به توسعه آن با حمایت ایالات متحده است.

به گفته کارن یانگ، محقق ارشد پژوهشی در مرکز دانشگاه کلمبیا، عربستان سعودی مایل است با ایالات متحده معامله کند و این احتمالاً بهترین زمان در دوران دولت بایدن برای کمک به برخی از مسائل مهم در کنگره نظیر سیاست جهانی انرژی است.

یکی دیگر از نقاط سخت در حمایت ایالات متحده از چنین برنامه ای، مخالفت آمریکا با غنی سازی محلی اورانیوم در داخل خاک کشورها است، غنی سازی یک جزء کلیدی برای تولید انرژی هسته ای است که می تواند برای تولید سلاح های هسته ای نیز استفاده شود. عربستان سعودی از نظر ذخایر اورانیوم غنی است و اصرار دارد که بتواند آن را در داخل غنی سازی کند . در صورت تحقق چنین مسئله ای این برای یک کشور عربی برای اولین بار خواهد بود. برای مثال، امارات متحده عربی همسایه، اورانیوم غنی شده را برای نیروگاه های هسته ای خود وارد می کند.

روز چهارشنبه، سناتور دموکرات، اد مارکی، رئیس مشترک گروه کاری تسلیحات هسته‌ای و کنترل تسلیحات، از دولت بایدن خواست اطمینان حاصل کند که ریاض از غنی‌سازی و بازفرآوری مواد هسته‌ای خودداری می‌کند . او در بخش هایی از سخنان خود به اظهارات قبلی محمد بن سلمان استناد کرد که گفته بود عربستان سعودی در صورت حرکت تهران به سمت سلاح هسته ای در این مسیر گام خواهد گذاشت. وی گفت: مسیر صلح خاورمیانه نباید شامل چشم انداز عربستان سعودی مجهز به سلاح هسته ای باشد که منافع آمریکا، متحدان و شرکای خود را در سراسر منطقه تضعیف کند.

پیمان عربستان سعودی و آمریکا دو کشور را موظف می کند که برای بازدارندگی و مقابله با هرگونه تجاوز خارجی با یکدیگر همکاری کنند، اما به این تعهد جنبه معاهده رسمی نمی دهد.

زمانی که شرایط سیاسی اجازه دهد، هنوز جایی برای یک توافق امنیتی چندجانبه که در نهایت شامل اسرائیل، بحرین، ایالات متحده و دیگران باشد، وجود خواهد داشت. انتخاب با اسرائیل خواهد بود که چه زمانی آماده پاس دادن توپ به سمت تشکیل کشور مستقل فلسطین باشد.

۳۱۱۳۱۱

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902948